نظریه و فتوای علما و مجتهدین اسلام در مورد قمه زنی
- اضرار و ایذاء
فتاوی مراجع تقلید و علماء
- حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
بر عزاداران عزیز لازم است از کارهایی که موجب وهن مذهب میگردد و یا آسیبی به بدن آنها وارد میکند، خودداری کنند. (پایگاه اینترنتی معظم له، ذیل کلمه قمه زنی)
- حضرت آیت الله احمدی میانجی (قدس سره)
... اگر فقهاء عظام(رحمه الله علیهم اجمعین) گاهی در فتاوی بشرط عدم ضرر به نفس تجویز نمودهاند، قطع نظر از عنوان وهن مذهب بوده است و همچنین کارهایی که به نحوی عقیده شیعه در دنیا معرفی میشود ولو اینکه عامل، چنین قصدی ندارد،
باز به عنوان بدعت حرام میشود، علاوه بعد از حکم ولی امر مسلمین، دیگر جای این سوال نیست و اطاعت معظم له واجب است.
- فتوای آیه الله علامه امین عاملی(قدس سره)
قمه‌زنی و اعمالی دیگر از این قبیل در مراسم عزاداری حسینی به حکم عقل و شرع حرام است و زخمی ساختن سر، که نه سود دنیوی دارد و نه اجر اخروی، ایذاء نفس است که خود در شرع حرام است و در مقابل این عمل، شیعهی اهل بیت را در انظار مردم مورد تمسخر قرار داده و آنها را وحشی قلمداد میکنند و شکی نیست که این اعمال ناشی از وساوس شیاطین بوده و موجب رضایتخدا و پیامبر و اهل بیت اطهار نیست و البته تغییر نام این اعمال در ماهیت و حکم شرعی آن که حرمت است، تغییری نمیدهد.(اعیان الشیعه، ج 10، ص 363)
- آیت الله سید محمود شاهرودی
بسمه تعالی
بدون شک برپایی مراسم عزاداری و سوگواری نسبت به ائمه اطهار و اهل بیت عصمت و طهارت(علیهم السلام)، خصوصا در مصیبت جانسوزحضرت ابی عبدالله الحسین(علیه السلام) امری مهم و بلکه یکی از فرائض و واجبات کفائی است، لیکن در کیفیت برگزاری مراسم وشیوه های آن بایستی سه شرط را مد نظر قرار داد:
اول آنکه موجب ضرر به شخص برگزار کننده و یا دیگران نشود و این شرط را هر مکلفی می تواند تشخیص دهد... (قم 4/محرم الحرام 1415 سیدمحمود شاهرودی)
- حضرت آیت الله شیخ محمد حسین کاشف الغطاء
اگر بخواهیم موافق قواعد فقهی و استنباط احکام شرعی در مورد مسأله لطمه به صورت زدن و اعمالی از این قبیل همچون قمه زنی و... که در این روزگار جریان دارند، نظر دهیم، به چیزی جز حرمت دست نیافته و چاره ای جز فتوا به منع و تحریم آنها نخواهیم داشت؛ زیرا هیچ مخصّصی که بتواند عمومات حرمت اضرار و ایذاء به بدن و حرمت به خطر انداختن جان انسانی را د راین موارد تخصیص زده باشد، وجود نداشته و دلیلی نداریم که بتوان این موارد را از حکم به حرمت خارج نمود... این د رحالی است که بیشتر اشخاصی که این کارها را انجام می دهند، بیشتر از روی تظاهر، ریا، تعصب و تملّق به عمل می آورند، بی آن که قصدی درست و نیت صالحی داشته باشند. که از این جهت نیز خای از اشکال نبوده، بلکه حرام بودن آن به خاطر برخی از دلایل زمانی و مکانی مضاعف خواهد بود. (الفردوس الأعلاء، ص 22-19)
- عدم وجود سند شرعی برای آن
فتاوی مراجع تقلید و علما
- حضرت آیت الله العظمی صالحی مازندرانی(قدس سره)
باسمه العلیم. از منابع فقه چه لبیه و چه لفظیه بالخصوص او بالاطلاق او العموم جواز و اباحه قمه‌زنی فضلا از رجحان آن در مراسم عزاداری سالار شهیدان امام حسین(علیه السلام) مستفاد نمیگردد، بلکه مقتضای ادله و عناوین ثانویه حرمت و عدم جواز است. لذا اجتناب از آن واجب و لازم است. برادران ایمانی میدانند که قمه را باید بر فرق قمه کشان خائن و قداره بندان جانی زد . (محرم الحرام 1415 - خرداد 1373)
- شهید آیه الله مرتضی مطهری(قدس سره)
قمه زنی در شرایط فعلی هیچ دلیل عقلی و نقلی بر آن نداریم و یکی از مصادیق بارز تحریف محسوب می گردد و حداقل اینکه در زمان فعلی، باعث زیر سوال رفتن تشیع می گردد. از برنامه هایی که هیچ ارتباطی با اهداف امام حسین(علیه السلام) ندارد، تیغ، قمه و قفل زدن است. قمه زدن هم همین طور است؛ این کار، کار غلطی است. یک عده قمه ها را بگیرند، به سرهای خودشان بزنند و خون ها را بریزند که چه شود؟ کجای این حرکت، عزاداری است.(حوزه و روحانیت، ج 2، ص 173.)
- بدعت بودن قمه‌زنی
- حضرت آیت الله علی مشکینی(قدس سره)
... عزاداری آن حضرت عمل سیاسی است، پس باید ازمخلوط شدن کارهایی که جنبه سیاسی آن را مخدوش و یا عنوان خرافیت و وهن اسلام می بخشد، اجتناب نمود. حتی اگر شخص قمهزن، قصد صدمه خوردن اسلام را نداشته باشد، باز بدعت و حرام است.
- لزوم تبعیت از حکم ولی فقیه در حرمت قمه‌زنی
فتاوی مراجع تقلید و علما
- حضرت آیت الله العظمی اراکی(قدس سره)
دستور ولی امر مسلمین مبنی بر جلوگیری از اعمال خرافی درعزاداری محرم لازم الاطاعه است.(. رجوع کنید به کتاب "پیرامون عزاداری عاشورا"، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ص 37)53
- حضرت آیت الله العظمی حسین مظاهری
سؤال: قمه زدن از نظر فقهی چه حکمی دارد؟
چون ولایت فقیه نهی از آن کردهاند، همه باید از این کار پرهیز کنند؛ گرچه مقلّد کسی باشند که جایز بداند.
(به نقل از پایگاه اطلاعرسانی معظم له)
- حضرت آیت الله علی مشکینی(قدس سره)
بعد التسلیم و التحیه، امور مذکور فوق، بنفسه در شرع اسلام مورد اشکال و بلکه بعضی از آنها ذاتا محرم است. مسلمین باید از وارد کردن آنها در مراسم تعزی حضرت حسین (علیه الصلاه و السلام) که یکی از عبادات است، جدا خودداری نمایند .... اعمال فوق مورد نهی مقام معظم ولایت امر مسلمین قرار گرفته و حکم معظم له واجب الاتباع است.
- حضرت آیت الله محمد یزدی
اطاعت از حکم ولی امر مسلمین بر همه لازم است و تخلف آن معصیت و گناه و متخلف معاقب خواهد بود. " بسیاری از مذکورات خلاف شرع بیّن و حرام است و برخی جزء بدع یا موجب وهن مذهب و تضعیف اسلام است. گذشته از آنکه اطاعت از حکم ولی امر مسلمین؛ حضرت آیت الله خامنه ای بر همه واجب و لازم است و تخلف از آن معصیت و گناه است و متخلف معاقب خواهد بود و نظر دیگر نمی تواند حکم ولی امر را جایز التخلف کند. چه آنکه حق حکم منحصر به ولی امربالفعل است و فتوی ناقض حکم نیست"
- حضرت آیت الله محمد مؤمن
اطاعت احکام ولی فقیه واجب است.
- حضرت آیت الله احمدی میانجی(قدس سره)
عملی که موجب وهن مذهب شود جایز نیست... بعد از حکم ولی امر مسلمین دیگر جای این سوال نیست و اطاعت معظم له واجب است.
- حضرت آیت الله حسین راستی کاشانی
بر همه مؤمنین واجب است از اینگونه امور اجتناب نمایند و با پیروی از رهبری و وحدت کلمه، دشمنان اسلام را از آسیب رساندن به اسلام و مسلمین مأیوس گردانند.
- حضرت آیت الله ابراهیم امینی
... و ثالثا مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای (دامت برکاته) از انجام این قبیل امور نهی شدید فرموده اند و اطاعت از معظم له بر همه شیعیان و پیروان ولایت فقیه لازم و مخالفت با آن حرام است. بدین جهت از عموم شیعیان انتظار می رود که در انجام مراسم عزاداری، از این قبیل امور اجتناب نمایند. خدا ما را از شیعیان راستین امام حسین (علیه السلام) قرار دهد."
- حضرت آیت الله شرعی
"مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنهای (مدظله العالی) حماسه عاشورای حسینی را یکی از شاخص های قوی و توانمند مبارزات اصیل شیعی می دانند و به استناد تاریخ ثبت شده و متقن کربلا و روایات رسیده از معصومین(صلوات الله علیهم اجمعین) اقامه عزای سالار شهیدان را افضل قربات دانسته و تاکید شدید بر آن دارند. ایشان می فرمایند حرکت های سنتی عاشورا می بایست بیانگر و تقویت کنند پیام جهاد ایثار شهادت و ترجمان اسلام و مکتب باشد. قمه‌زنی و قفل زنی و ... یک فرآیند ناموزون و ناهماهنگ با اهداف اصیل و ارزشهای عظمی است که موجب وهن مکتب عاشورایی است. در این ارتباط بر آحاد عزاداران و عاشوراییان واجب است فرمان و حکم ولی امرمسلمین جهان را اطاعت نمایند. بدیهی است سهلانگاری و عدم اطاعت، مبغوض حضرت حق متعالی است."
- حضرت آیت الله سید جعفر کریمی
.... با عنایت به اظهار نظر فقیهانه مقام معظم رهبری؛ حضرت آیت الله خامنهای(مد ظله الوارف) در این رابطه، پرداختن به امور فوق الاشاره به بهانه و عنوان عزاداری ومخالفت با نظرلازم الاتباع حضرت ولی امر مسلمین(مد ظله) دراین باره شرعا حرام و موجب استحقاق عقاب است.
- حضرت آیت الله سید محسن خرازی
در موارد فوق الذکر اطاعت و پیروی از ولی فقیه و حاکم اسلامی لازم و واجب است.
- حضرت آیت الله عباس محفوظی
از آنچه که موجب وهن است باید پرهیز شود و اطاعت ولی امر مسلمین لازم است.
- حضرت آیت الله محسن حرم پناهی
اطاعت از احکام ولی فقیه واجب است.
- حضرت آیت الله حسن تهرانی
در وضع کنونی، اموری که از مذکورات موجب وهن مذهب شیعه است، جایز نیست و اطاعت از حکم مقام معظم رهبری در این باره لازم است.
- آیت الله احمد آذری قمی
... سرپیچی از اطاعت مقام معظم رهبری،گناه کبیره و موجب ضعف حکومت مقدس اسلامی است و به نذرهایی که قبلاً انجام گرفته وفا واجب نیست ، بلکه حرام است.
- حضرت آیت الله استادی
با توجه به بیانات مقام معظم رهبری(دامت برکاته) لازم است ارادتمندان به حضرت ابی عبدالله الحسین(علیه السلام) در مراسم عزاداری از شیوه هایی استفاده کنند که تعظیم شعائر الله باشد و از کارهایی که به فرموده معظم له موجب وهن مذهب است جدا خودداری نمایند. امید است همگی مورد لطف و عنایت حضرت سیدالشهداء(علیه السلام) باشیم."
- حضرت آیت الله راستی کاشانی
"بعد الحمد و الصلوه ...... امروز که روز حاکمیت اسلام است و رهبر عظیم الشان انقلاب؛ ولی امر مسلمین؛ حضرت آیت الله خامنهای(دام ظله العالی) از قمه زدن و نظایر آن نهی فرموده اند و استکبار جهانی از هیچ توطئه ای علیه اسلام و امت اسلام و ایجاد تفرقه در صفوف مسلمین فرو گذار نمی کند بر همه مومنین واجب است از اینگونه اموراجتناب کنند و با پیروی از رهبری و وحدت کلمه، دشمنان اسلام و مسلمین را مایوس گردانند خداوند متعال همه را از عزاداران اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) و انصار حضرت ولی الله اعظم؛ امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) قرار دهد."
- حضرت آیت الله محمدی گیلانی
هر آنچه که مایه وهن شریعت اسلام است، طبعا حرام و خصوصا اگر مورد نهی ولی امر مسلمین است، بر عموم، اطاعت از آن واجب است.
- حضرت آیت الله موسوی تبریزی
عزاداری روزهای محرم و صفر و زنده نگه داشتن قیام مقدس حسین بن علی(علیه السلام) از بهترین عبادات و قربات است و هر عملی که موجب وهن اسلام و قیام مقدس حضرت اباعبدالله(علیه السلام) باشد حرام است و اطاعت از حکم ولی امر مسلمین، واجب و لازم است.
- حضرت آیت الله مقتدایی
.... با تشخیص موضوع و اعلام حکم بر حرمت قمه زدن و نظایر آن از طرف رهبر معظم انقلاب؛ ولی امر مسلمین؛ حضرت آیت الله خامنهای(دامت برکاته) اطاعت از معظم له بر آحاد مسلمین لازم و تخلف از آن حرام است.